فشن شو یه داستانی هست که توسط یک طراح مدو بهمنظور نمایش خط تولید لباسهای کلکسیون جدیدش برگزار میشود. نمایشهای مد اصولاً هر ۶ ماه یکبار و برای نمایش مجموعههای فصول بهار/تابستان و پاییز/زمستان برگزار میشوند. فشن شو جایی است که آخرین جریان مد به نمایش گذاشته میشود.
در یک فشن شو، مدلها با پوشیدن لباسهایی که توسط طراح خاص و سرشناس طراحی شده است، بر روی سکوی نمایش فشن شو، که به آن ران وی (Runway) گفته میشود، کت واک (catwalk) میروند. گاهی اوقات، فشن شوها به شکل نمایشی هستند که در آن مدلها ثابت، ایستاده یا نشسته در یک محیط ثابت هستند. معمولاً ترتیبی که هر مدل با لباس خاصی به روی صحنه میآید مطابق با مفهومی است که طراح میخواهد در مورد مجموعه خود آنچه در ذهنش دارد بیان کند. در نتیجه برعهده مخاطب است که نهتنها سعی کند آنچه را که طراح میخواهد از طریق ارائه مجموعه بگوید درک کند، بلکه هر لباس را از لحاظ بصری تجزیه کند و سعی کند جزئیات هر لباس را درک کند. امروزه تعداد زیادی از طراحان مایل هستند فشن شو خود را در قالب تئاتر با نمایش استادانهای به همراه عناصر اضافه شده مانند موسیقی زنده یا انواع اجزای تکنولوژیکی به نمایش بگذارند.
معروفترین فشن شوهای دنیا
هفته ی مد میلان، لندن و نیویورک تأثیرگذارترین و معروفترین هفتههای مد در دنیا هستند که مهمترین فشن شوهای جهان در این رویدادها اجرا میشوند.
روند شکل گیری نمایش های مد
قرن نوزدهم شروع نمایش مد
در قرن نوزدهم میلادی در پاریس، مزونهای لباس و یا خانههای مد از دستیاران یا فروشندههای خود به عنوان مدل استفاده میکردند تا با پوشیدن و به نمایش گذاشتن لباسها مشتری جذب کنند. با گذشت زمان برخی از این خانههای مد این نمایشها را به عرصه عمومیتری گسترش دادند. حتی طراح مشهوری چون چارلز فردریک ورث، جدیدترین لباسهایش را بر تن همسرش میکرد تا با آنها در مناطق اجتماعی مهم شهر مانند Bois du Boulogne بگردد و طرحهای او را به نمایش بگذارد.
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در لندن و پاریس، صنعت مد و لباسهای سفارشی پیوندهای مهم و مؤثری را با دنیای تئاتر برقرار کردند و پوشاندن لباس طراحان معروف به بازیگران زن مشهور در صحنه تئاتر و خارج از صحنه برای تبلیغ آنها به روندی رایج تبدیل شد.
برای مثال، خانههای ژاک دوست Jacques Doucet و ژان پاکوین Jeanne Paquin Doucet و Paquin در تبلیغ با این روش بسیار موفق بودند و مشتریان آنها ستارههای محبوبی مانند سارا برنهارت Sarah Bernhardt، رژان Réjane و سیسیل سورل Cecile Sorel بودند. در آن زمان بهویژه در فرانسه و انگلیس صحنه تئاتر به مکانی برای دیدن سبکهای آوانگارد و یک ژانری از «نمایش مد» تبدیل شده بود که حول محور ارائه جدیدترین آثار مد و فشن میچرخید. لباس پوشیدن اعضای فشنابل دایموند و مانکنهای خانه مد (نامی که به مدلها در آن زمان میگفتند) در مسابقهها، نمایشهای اپرا و تئاتر و حتی مناطق تفریحی ابزار دیگری برای تبلیغ طرحهای بهروز در دنیای مد و فشن بود.
قرن بیستم استارت فشن شوهای امروزی
در اوایل قرن بیستم، کمکم نمایشهای اجتماعی جای خود را به نمایشهای سازماندهی شده در یکزمان مشخص و از پیش اعلام شده در سالنها و خانههای مد داد. اگرچه تعدادی از طراحان و شخصیتهای مشهور مد اولین فشن شوها را برگزار کردند اما بهتدریج این روند ادامه پیدا کرد و در اواسط دهه 1910 بسیاری از طراحان، ازجمله پل پوآرت Paul Poiret، لوسیل Lucile و پاکوین Paquin نیز برای تبلیغ آثار خود به فشن شوها رو آوردند.
بهطور مثال فشن شو سال ۱۹۱۰ لوسیل برای افتتاح شعبه نیویورک شامل یک فشن شوی تماشایی در یکی از سالنهای تئاتر شهری بود که تم شبهای عربی داشت و از آثار ودویل الهام گرفته شده بود. لوسیل یکی از اولین کسانی بود که مانکنهای خود را به عنوان شخصیتهای عمومی معرفی کرد و علاوه بر نامهای عجیبوغریبی مانند دینارزاده و سومورون که به آنها میداد، یک شیوه متمایز و مشخص برای راه رفتن روی صحنه به آنها آموزش میداد. کمکم فشن شو در مسیر تحول قرار گرفت و نمایشهای پاریس یا لندن تبدیل به تورهایی سرتاسری شد که پای آنها را به آمریکا هم باز کرد.
در آمریکا، فروشگاههای بزرگ، مانند وانامیکرز Wanamakers در فیلادلفیا، در سال 1910 شروع به برگزاری منظم نمایشهای مد کردند و بهتدریج مخاطبان این فشن شوها را افزایش دادند. ظهور پدیده فیلمبرداری از مراسم فشن شوها نحوه خبررسانی به عموم مردم را تغییر داد و باعث شد تا فشن شو مورد توجه عموم مردم نیز واقع شود. مستندسازی مراسم هفتهی مد در نیویورک در سال 1913 توسط یک شرکت فیلمسازی مستقر در نیویورک نمونهای از این تحولات بود. ناگفته نماند در آن زمان هنوز مدلینگ یک روال تکامل یافته نبود و مجلات فیلم و مد اغلب از بازیگران زن، خوانندههای اپرا و رقصندگان به عنوان مانکن استفاده میکردند.
در دهه۱۹۳۰، السا اسکیاپارلی Elsa Schiaparelli اولین کسی بود که مجموعههای مضمونی با تمهایی از جمله «سیرک»، «کمدیا دل آرته» و «طالع بینی (آسترولوژی)» را خلق کرد. این فشن شوها بین سالهای۱۹۳۶ و ۱۹۳۹و با گنجاندن موسیقی، نورپردازی خاص و رقص به نمایش درآمدند. برای مثال، مجموعه «سیرک» او در سال ۱۹۳۸شامل نوازندگان سیرک بود که در سرتاسر سالن که بالا و پایین میپریدند و جستوخیز میکردند.
در اواخر دهه ۱۹۵۰، ظهور بازار پوشاک آماده برای علاقه مندان به خرید لباس تأثیر قابلتوجهی بر فشن شوها گذاشت. در سال ۱۹۵۹ پیر کاردین مجموعه لباسهای آماده خود را در فروشگاه پرینتمپس در پاریس به نمایش گذاشت و در اواسط دهه ۱۹۶۰ لباسهای آماده بهطور مرتب در تقویم مد گنجانده شد. رشد بازار لباسهای آماده نیز به کاهش علاقه نسل جوان به لباسهای اوت کوتور که نمیخواستند از الگوی مد پاریسی پیروی کنند مرتبط بود. طراحان جدید با افزودن انرژی جوانی به فشن شوهای خود به این پدیده فرهنگی پاسخ دادند. برای مثال، طراح انگلیسی مری کوانت Mary Quant، طرحهای لباس آماده خود را با تم موسیقی جاز ارائه کرد و مانکنهایش در رانوی رقصیدند. آنها چهل لباس را در چهارده دقیقه نشان دادند.
این رشد بازار لباسهای آماده درنهایت کارکرد فشن شوهای لباس اوت کوتور را تغییر داد و مخاطبان هدف آن را از مشتریان خصوصی به مشتریانی که عمدتاً از مطبوعات و افراد معروف بودند تغییر داد. دهه ۱۹۶۰ همچنین آغاز استفاده از فشن شو به عنوان یک ابزار بازاریابی برای تبلیغ محصولات دارای مجوز مرتبط با خانههای مد بود.
اولین حضور مردم به عنوان تماشاچی
در دهههای ۱۹۷۰و ۱۹۸۰ دید عمومی به فشن شوها بهطور چشمگیری افزایش یافت. در سال ۱۹۷۳ کنزو، یک نمایش لباس آماده در مقیاس بزرگ را برگزار کرد که نشاندهنده پیشرفت فشن شوها بود در دهه ۱۹۸۰ تیری موگلر یک مدیر برنامه راک را برای اجرای نمایش مد خود استخدام کرد که شش هزار تماشاگر در آن شرکت کردند و نیمی از بلیتهای نمایش برای خرید عموم در دسترس بود. این اولین باری بود که مردم اجازه حضور در یک شوی لباس را پیدا کردند که نشان دهنده گرایش به فشن شو به عنوان سرگرمی جمعی بود. در اواسط دهه ۱۹۸۰ پخش منظم برنامههای فشن شو در تلویزیون کابلی باعث گسترش بیشتر بینندهها شد. در اوایل دهه ۱۹۹۰افزایش آگاهی عمومی از نمایشهای کت واک منجر به تبلیغ سوپر مدلها» شد. در آن زمان، مدلینگ برای مدت طولانی به یک حرفه قابلقبول ازنظر اجتماعی تبدیل شده بود و مدلها به عنوان افراد مشهور همتراز با بازیگران سینما بودند.
ایرانیان همواره در طول تاریخ سبک پوشش خاصی داشتهاند که برگرفته از سنت و تمدن آنها است. با ورود اسلام به ایران مد و فشن نیز از آن تأثیر زیادی گرفت اما بهمرورزمان مد و فشن غرب در ایران نیز رواج پیدا کرد. دوره قاجار را میتوان دوره اول تحول دنیای مد و فشن در ایران دانست چراکه درباریان و دانشجویان زیادی از ایران به کشورهای اروپایی رفتوآمد داشتند. ناصرالدینشاه شخصاً علاقه زیادی به مد و فشن غرب داشت و یکی از مشوقان اصلی در تغییر سلیقه ایرانیان بود. با سلطنت رضاخان مدگرایی پررنگتر شد و اولین مدی که ایرانیان از غرب دریافت کردند هیپیگری نام داشت. اولین طراح مد در ایران یک زن به نام زینت جهان شاه بود که دختر یکی از سرهنگهای وزارت جنگ ایران بود. زینت شاه اولین لباسفروشی غربی را در سال ۱۳۲۱
در تهران افتتاح کرد. امروزه دیگر تمام قومیتهای ایرانی مطابق با دنیای مد و فشن دنیا بهروز میشوند و بهشدت تحت تأثیر مد و فشن غرب هستند.